Rối kinh là bệnh do kinh kỳ trồi sụt
sai thường, vì huyết uất sanh ra: hoặc kinh sụt (có trước kỳ hạn), hoặc kinh trồi
(có sau kỳ hạn) hoặc ít kinh quá hay nhiều quá, hoặc tướt đi tướt lại mãi, ... thường
gọi chung là kinh nguyệt bất điều .
Phép trị phải điều kinh dưỡng huyết (làm
cho kinh kỳ được trở lại bình thường, đồng thời nuôi huyết cho tốt hơn lên).
Một số cây thuốc nam trị rối kinh
1. Cỏ cú (củ)
Cỏ củ hay còn có tên
khác là cỏ gấu, hương phụ, có tên khoa học là Cyperus rotundus L, thuộc họ
cói, lác.
Cỏ cú (củ) có chứa chất
Cyperen, vị ngọt cay, có tác dụng trị tiêu chảy, điều kinh khai uất, trị
chứng no hơi.
2. Ích mẫu
Là vị thuốc có tên khoa
học là Leonurud heterophyllus Sw., thuộc họ hoa môi. Có tên gọi gọi khác
là chói đèn hay sung uất.
Ích mẫu có chứa chất
Leonurin, vị đắng cay. Theo Đông y, ích mẫu thường được dùng để hạ
huyết áp, điều kinh lọc máu, giúp ứ băng dứt ráo.
3. Ngải cứu
Ngải cứu là vị thuốc
rất quen thuộc trong Đông y, có tên khoa học là Arlemisia vulgaris L,
thuộc họ Cúc. Cây còn được gọi với
tên khác là thuốc cứu, ngãi diệp.
Ngải cứu có chứa chất
Xineol và Ampha thuyon, vị đắng cay, tính ấm, có tác dụng tiêu thực an
thai, điều hòa kinh nguyệt, cứu thương đặc biệt.
4. Nghệ
Nghệ có tên khoa học là
Curcuma longa L, thuộc họ Gừng. Tên gọi khác là nghệ vàng, cương hoàng, uất
kim.
Trong nghệ có chứa thành
phần chính là chất Curcumen, chất Curcumin.
Theo Đông y, nghệ vàng có
vị cay đắng, có tác dụng rất tốt trong điều trị dạ dày viêm nặng, giúp
khai uất tiêu đàm, băng ứ đều kham, điều hoà kinh nguyệt.
5. Rau dừa tây
Rau dừa tây hay còn có
tên khác là rau dừa cạn, hải đằng, trường xuân hoa, có tên khoa học là
Catharanthus roseua L., thuộc họ trúc đào.
Trong dừa tây có chứa các
hoạt chất như Resecpin, secpentin, Ajmalixin.
Theo Đông y, rau dừa tây có
vị đắng, có tác dụng hạ huyết áp, điều kinh, giúp máu bach dứt hẳn.
Một số bài thuốc nam trị rối kinh
- Rối kinh rong huyết: (1)
Cỏ cú (củ): 12 gam
Ngải cứu: 8 gam
Sắc uống ngày 1 lần
- Rối kinh băng huyết: (2)
Ích mẫu: 12 gam
Rau dừa tây: 8 gam
Sắc uống như trên
- Rồi kinh ứ huyết: (3)
Ích mẫu: 12 gam
Nghệ: 8 gam.
Sắc uống như trên
- Rối kinh khi trồi khi sụt:
Y toa số (3) thêm: Ô rô 12
gam
Sắc uống như trên
- Rối kinh khi ít khi nhiều:
Y toa số (3), thêm : Rau sam
12 gam
Sắc uống như trên
Nếu kinh trồi, 2-3 tháng mới
có 1 kỳ, thì y toa số (3) kết hợp tăng: Cỏ mực lên 12-16 gam. Bỏ hẳn: gừng,
sả
- Nếu kinh sụt, mỗi tháng có
đến 2-3 kỳ, thì y toa số 33 kết hợp tăng: rau má lên 12 gam, cam thảo đất lên
12 gam. Bỏ hẳn: Sả
- Nếu kinh dây dưa lâu ngày,
tướt đi tướt lại, thì y toa số (1) kết hợp tăng màng chầu lên 12 gam. Thêm ô rô
12 gam.